Inhoudsopgave
Werken aan de dijken in Noord Holland
Waterstaatkundige Stichting Gemaal Limmen 1879
Erfgoed 1
Gemaal 1879 is een overeenkomst aangegaan met de historische verenigingen van Akersloot, Uitgeest, Limmen en Castricum en de Stichting Oer-IJ om ons cultureel erfgoed in de driehoek Alkmaar – Zaanstad – IJmond te beschermen.
In een eerder stadium zijn al afspraken gemaakt met Museum Kennemerland, Historische Genootschap Midden Kennemerland en Kring Heemskerk, Huis van Hilde en de Stichting Cornelis Corneliszoon in Uitgeest.
Met deze samenwerking hopen deze stichtingen ons erfgoed beter te beschermen tegen mogelijke bedreigingen van buitenaf en sterker te maken om aandacht te vragen van de politiek en betrokken gemeenten.
Ook gaat het Gemaal 1879 onderdak verlenen aan de Stichting het Oer-IJ. Vergaderen en archiveren kunnen in ons gebouw plaatsvinden en de locatie kan als startpunt dienen voor eventueel andere activiteiten.
Erfgoed 2
Alle vrijwilligers zijn natuurlijk nauw betrokken bij de activiteiten die bij het Gemaal horen. Gras maaien, verven, ledverlichting aanbrengen, vergaderen, bezetting tijdens openingstijden, eigenlijk veel, teveel om hier te noemen.
Maar nagenoeg elke maandag zijn er twee, Fred en Adrie, bezig om veel van deze klussen uit te voeren. Bij regen of zelfs bij koud weer wordt binnen of buiten aan het nodige gewerkt. Ook maken zij in overleg met het bestuur een prioriteitenlijst welke reparatie/onderhoud het eerst aan bod komt.
Geweldig dat we zulke vrijwilligers in ons midden hebben.
Erfgoed 3
Om ons erfgoed in goede staat te houden voeren we onderhoud en reparaties uit. In de aankomende jaren staan flinke werkzaamheden op stapel. Het dak aan de zuidwest-zijde moet nodig gerepareerd worden. Daarvoor zullen de dakpannen moeten worden verwijderd. Ook de houten kammen (tanden) van een tandwiel zijn aan vervanging toe. Hier en daar zijn deze gedeeltelijk vermolmd en de boktor en houtworm hebben de kammen verzwakt.
Door het bestuur zijn verzoeken om subsidies ingediend om deze werkzaamheden uit te voeren. De inschatting is dat dit onderhoud ruim 20.000 euro’s gaat kosten. En daar komt dan nog BTW bij.
Ten slotte is het onze doelstelling om het gebouw in goede staat te houden als cultureel erfgoed. We stellen ruimten beschikbaar voor exposities, geven rondleidingen en zijn een educatief object voor o.a. technische opleidingen.
Samen met onze donateurs willen we dit blijven doen.
Het Gemaal is een provinciaal monument en daarom wordt er gerekend op financiële medewerking van de Provincie en hopen tevens dat het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier wederom, zoals in het verleden vaak is gebleken, hulp zal verlenen.
John Wissenburg, voorzitter
Jaarverslag 2017
Startbijeenkomst
Nadat het Gemaal de jaarlijkse schoonmaak in maart had ondergaan, kwamen de vrijwilligers op 19 maart bijeen in het Kruispunt te Akersloot om het aankomende seizoen te bespreken.
Tijdens deze bijeenkomst hield Prof. dr. Hans van Weenen uit Castricum een boeiende lezing over het voorkomen van plastic deeltjes in het water en de gevolgen daarvan voor mens en dier. (zie: De Lezing)
De exposities
De expositie ‘Mafkikkers’ met Hoogdrukgrafiek van Harm Noordhorn uit Castricum, werd op zondag 2 april feestelijk geopend door Arthur Lava met een gedicht en met muziek van Marcel Nooij.
Een citaat uit ons gastenboek “Ontzettend leuk om deze mooie expositie in dit prachtige Gemaal te bekijken”.
Tot 28 mei bezochten 130 mensen deze expositie.
In de maanden juni en juli exposeerden de zussen Gerda Velzeboer uit Akersloot met keramiek en Rina de Wildt uit Uitgeest met foto’s van markante punten in Akersloot.
De opening werd verricht door Jacqueline Fluitman met een overdenking aangaande kunst en inspiratie.
Kunst is een ambacht dat creëert en ontroert
110 bezoeker telde deze expositie.
Marja Dijkzeul met houtsculpturen en Richard Herman met schilderijen en pentekeningen, beide uit Heiloo, waren in augustus en september te zien in de voormalige ketelruimte van het Gemaal.
160 bezoekers tekenden het gastenboek.
Open monumentendagen
Tijdens deze dagen op 9 en 10 september bezochten ruim 70 personen het Gemaal.
In de boven ruimte was een fototentoonstelling over de vergeten watersnoodramp in Tuindorp-Oostzaan.
Citaat: “Mooi om deze foto’s weer eens te zien, vooral als je het zelf hebt meegemaakt. Wij wensen jullie veel succes met het Gemaal en de vrijwilligers”.
Greet Blokker, exposities
De Lezing
In het mooie en grotendeels door vrijwilligers gerenoveerde en vergrootte Kruispunt-gebouw in Akersloot vertelde de voorzitter tijdens de startbijeenkomst o.a. wat er zoal aan reparaties en onderhoud aan het Gemaal in het afgelopen jaar is uitgevoerd.
Traditie is, dat elk jaar een interessant verhaal verteld gaat worden door een gastspreker.
Dit keer was Prof. van Weenen uit Castricum uitgenodigd. Gepromoveerd aan de TU-Delft op afvalpreventie en werkzaam geweest voor o.a. de Verenigde Naties en andere Europese Instellingen.
Momenteel bestuurslid Oer-IJ.
Als onderwerp had de hoogleraar gekozen voor het product plastic. Over het gebruik, de overmatige productie, het recyclen en over de ‘soep’ in de oceanen, dat het plastic vaak maar 1x wordt gebruikt en dat je het overal als afval in de natuur tegenkomt. In een onderzoek naar plastic deeltjes op het strand in Castricum werd kortgeleden in een tijdsbestek van 10 jaar, viermaal meer deeltjes gevonden op een vierkante meter zand strand..
De laatste telling was 800 nanodeeltjes. In alle lucht-, land- en zeedieren werden deze deeltjes teruggevonden. Vaak zit er voedsel aan en in. Ook de veelkleurigheid van het product is een veroorzaker dat het in de magen van nagenoeg alle dieren terechtkomt. Dat is voor velen fataal.
Tenslotte was het advies van de gastspreker:
ga niet slordig om met plastic en gebruik het minimaal.
Niek Beentjes
Grond en water
Al vele jaren bevatten de lessen op het Jac P. Thijsse-college een excursie door het Noord-Hollands landschap. Doel is om kennis te vergaren over de verscheidenheid in de natuur zoals de grondsoorten klei, veen, geestgrond en zand. Ook Polders, dijken, strandwallen en -vlakten, regen- en kwelwaters en hulpmiddelen zoals peilschalen, pompen, vijzels, molens en sluizen voor het waterbeheer komen aan de orde. Aan het einde van het leerseizoen van de 2e klas wordt per fiets kennis gemaakt met deze facetten.
In week 22 bezochten ruim 250 leerlingen van het College in groepjes van zes het Gemaal 1879.
Een vijftal vrijwilligers van het Gemaal vertelde, aan allen die het maar horen wilden, een verhaal over water.
Hoe we het verpompen en beheren.
En dat je het altijd kunt gebruiken, maar niet onnodig.
Redactie
De Nederlandse Gemalen Stichting bestaat 30 jaar
Het Gemaal 1879 is al 28 jaar aangesloten bij de NGS. Een stichting om historische gemalen die van grote culturele waarde zijn, te behouden vanwege hun techniek, hun veelal markante ligging in het weidse polderland en architectuur.
De feestelijke viering vond plaats op 10 november in Museum Bataviastad, met o.a. de uitgifte van een boek over “Dieselgemalen”.
Vrijwilliger
Geboren en getogen in Apeldoorn, in ’t Loo. Vroeger een dorp naast het paleis. “Mooie omgeving” vond Adrie Stappers. Ruim met veel groen om je heen.
School gegaan in de ‘Wilhelmina’ en meteen de ULO gedaan. Na een hogere technische opleiding gekozen voor de scheepvaart met al zijn dynamiek. Via de Nedlloyd de wereld gezien en later schepen na reparatie opgehaald uit het Verre Oosten.(reparatie was aanzienlijk goedkoper).
Voor mijn pensioennering nog een aantal jaren gewerkt op de HTS te Haarlem om studenten nog wat extra techniek mee te geven.
Nu woon ik samen met Elly lekker thuis in Limmen en besteed mijn tijd o.a. aan vrijwilligerswerk en mijn huis. Schieten met historisch materiaal is een van mijn hobby’s en daarom ben ik lid van een schietvereniging. Ik doe dat niet alleen in óns land maar ook in de omringende. De sfeer en de BBQ van de vereniging bepalen in grote mate waar we naar toe gaan.
Via de Stichting Welzijn van Castricum ben ik als vrijwilliger bij het Gemaal Limmen 1879 in Akersloot terecht gekomen. De techniek van het poldergemaal vond ik bij mijn hobby’s passen. Ook andere werkzaamheden die bij het Gemaal voorkomen zoals timmeren en bezoekers rondleiden maken het geheel zeer afwisselend.
Samen met de andere vrijwilligers is het een goede en plezierige tijdbesteding en het Gemaal 1879 is er blij mee.
En ik ook.
Redactie
Werken aan de dijken in Noord Holland
De bodem onder Nederland en zeker in Holland is slap en bestaat uit veen, klei en hier en daar geestgrond en zand. Voornamelijk veen en klei klinken in en veroorzaken geleidelijk aan bodemdaling. De vele polders in Nederland werden aanvankelijk met ‘dijkjes’ omsloten.
Door genoemd proces zijn de polders in de afgelopen honderden jaren steeds dieper komen te liggen. De dijken moesten versterkt worden en werden ook breder gemaakt.
Dijkjes werden dijken
Bovendien moet er nu door de klimaatverandering meer ruimte beschikbaar komen om de toegenomen hoeveelheid neerslag tijdelijk op te slaan. De boezems moeten dus meer capaciteit krijgen.
De dijken moeten worden verhoogd.
Rondom het Alkmaarder- en Uitgeestermeer is men reeds in een vergevorderd stadium en zijn de dijken de nodige centimeters verhoogd en versterkt.
Ook het uitstroomkanaal van het Gemaal 1879 aan de Fielkerweg zal worden voorzien van hogere oevers.
De ruimte tussen de Fielkerweg en het uitstroomkanaal is beperkt. Om deze oever te verhogen zal een damwand moeten worden geslagen. Omdat dit mogelijk trillingen tot gevolg zal hebben, is reeds nu, in opdracht van de uitvoerenden, elke vierkante meter muur van het Gemaal op foto’s vastgelegd om mogelijke schade, veroorzaakt door het heien van de damwanden, vast te kunnen stellen.
Maar hoe zit het dan nu met het IJssel-en Markermeer?
Je zou daar kunnen zeggen; dat was vroeger toch buitenwater met eb en vloed met mogelijk hoge waterstanden bij storm en nu is het een binnenmeer.
Helaas. Voor deze dijken geldt: de rek is eruit.
De bodemdaling heeft ook hier zijn werk gedaan en de rivier- en zeespiegelrijzing spelen een rol. Op deze grote meren moeten in de toekomst waterhoogten kunnen voorkomen van NAP -0,40 tot + 1,00 meter. Die hoogte van + 1,00 meter wordt de kruinhoogte van de dijk. Plaatselijk zijn reeds verhogingen uitgevoerd o.a. op het dijkvak Enkhuizen-Hoorn. Voor Hoorn-Amsterdam worden voorbereidingen getroffen.
Water: houdt het nooit op?
Nee ! We houden en leven ervan.
Co Bosschaart, secretaris
Is er nog vis?
De vrieskou in februari 2018 heeft tot veel optimisme geleid onder de schaatsliefhebbers (en vele Friezen).
Komt er een 11-stedentocht of niet?
Velen hopen van niet en daar hoor ik ook bij, als geboren IJsvogel. In dichtgevroren wateren kan ik geen vis vangen en ik leef uitsluitend van levend gevangen visjes.
Dus moet ik onder bruggen en in wakken zoeken of er nog wat zwemt. Verder weet ik dat rond de vijzel van elk gemaal het water wat later dichtvriest. Dat is de oorzaak dat medewerkers van het Gemaal 1879 mij enkele keren hebben zien fladderen in de vijzelruimte. Op zoek naar een mals hapje.
Maar ik laat mij niet fotograferen tijdens mijn zoekwerk.
Deze foto heb ik laten nemen door René Prins.
Buiten in de natuur.
Met vriendelijke groeten, Thijs IJsvogel
Waterstaatkundige Stichting Gemaal Limmen 1879
Kortweg: Gemaal 1879.
Bestuur
John Wissenburg: voorzitter
Co Bosschaart: secretaris
Hans van der Eng: penningmeester
Greet Blokker: vicevoorzitter en exposities
Niek Beentjes: techniek en redactie Nieuwsbrief
Werkzaamheden 2017
Naast de rondleidingen en exposities worden ook andere werkzaamheden uitgevoerd. Gronden rondom gebouw geëgaliseerd en ingezaaid. Verlichting in machineruimte verbeterd, wildgroei van struiken verwijderd, tegelpaden gelegd, stuc-en verfwerk, veiligheid vergroot nabij riemen van aandrijfwielen etc.
De volgende werkzaamheden zijn in aantocht:
- De houten tanden (kammen) van het aandrijfwiel moeten worden vernieuwd;
- De panlatten van het gebouw aan de zuidwestzijde vervangen;
- Buitenverlichting van ‘Museum Gemaal 1879’ vervangen;
- Beschermkist rondom rioolpijp;
- Reparatie voordeur etc.